Choroby igieł i liści drzew leśnych

Lophodermium seditiosum

Opis

Jest to patogen obecnie uznawany za głównego i najgroźniejszego sprawcę wiosennej osutki sosny. Poraża igły sosen 2-, 3- i 5-igielnych. W Polsce, w przypadku chorób igieł sosnowych, ma bardzo duże znaczenie gospodarcze na sośnie zwyczajnej, natomiast poprzednio wskazywany przy tej chorobie gatunek, L. pinastri, ma drugorzędne znaczenie w procesie chorobowym.

Patogen ten jest szczególnie groźny dla sosen na szkółkach i młodych uprawach leśnych do 5 roku życia. Infekcja następuje za pomocą zarodników workowych, które opadają na powierzchnię igły. Zarodniki dość szybko kiełkują, a wytworzone strzępki wnikają do wnętrza igły przez kutikulę (okrywę zewnętrzną igły) lub aparaty szparkowe.

Objawy

• w sierpniu pojawiają się nieregularnie rozmieszczone na igłach lokalne nekrozy
• nekrozom towarzyszą nieswoiste żołtobrunatne przebarwienia w postaci plamek (od kilku do kilkunastu na igle)
• z postępującą infekcją, na igłach z czasem pojawiają się czarne, drobniutkie twory, tzw. pyknidia
• w maju i kwietniu igły z porażonych sosen zaczynają opadać, co skutkuje tym, że w ciągu okresu wegetacyjnego na drzewie obecny będzie tylko jeden rocznik żywych igieł (porażane są tylko zeszłoroczne i starsze igły)
• na martwych i opadłych igłach tworzą się owocniki workowe o eliptycznym kształcie, tzw. hysterotecja
  
• powtarzające się, silne porażenie, szczególnie u siewek, może prowadzić do ich zamierania
• u starszych sadzonek i drzew następuje osłabienie w przyroście oraz zmniejsza się odporność na inne infekcje

Warunki sprzyjające

• wrodzona podatność sosny zwyczajnej na infekcję (sosny pochodzenia północnego wykazują wyższą odporność)
• młody wiek drzew
• monokulturowość drzewostanów
• opady i wilgotność (suche lata ograniczają rozmiary infekcji)
• obecność porażonego materiału (drzewa, gałęzie z igłami, porażone igły na ziemi) w okolicy szkółek i upraw

Ochrona i zapobieganie

• zakładanie szkółek leśnych w dalszej odległości od drzewostanów sosnowych
• usuwanie gałęzi sosnowych z dna lasu w pobliżu szkółek (najlepiej od razu po ścince drzew)
• nie należy stosować wąskich pasów zrębowych (tworzą się odpowiednie warunki wilgotnościowe dla sprawcy)
• odnawiać powierzchnie zdrowymi, dobrze ukształtowanymi sadzonkami sosny i dodatkowo wprowadzać domieszki innych gatunków drzew
• w szkółkach leśnych należy wykonywać profilaktyczne zabiegi chemiczne