Zespół Szkół Leśnych w Rucianem-Nidzie
Technik leśnik
Symbol cyfrowy zawodu: 314301
Kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: LES.02. Gospodarowanie zasobami leśnymi
Absolwent szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik leśnik powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych w zakresie:
1) organizowania i nadzorowania prac związanych z hodowlą lasu;
2) organizowania i nadzorowania prac związanych z ochroną lasu;
3) organizowania i nadzorowania prac związanych z gospodarką łowiecką i rekreacyjnym zagospodarowaniem lasu;
4) wykonywania prac pomiarowych i inwentaryzacyjnych w drzewostanach;
5) organizowania i nadzorowania prac związanych z pozyskiwaniem surowca drzewnego oraz użytków ubocznych.
Zadania i czynności
Celem pracy technika leśnika jest gospodarowanie na terenie obszaru leśnego. Może ono polegać na: zarządzaniu (leśniczy i podleśniczy), pilnowaniu lasu (strażnik leśny) lub bezpośrednim nadzorze nad grupą pracowników leśnych. Technik leśnik zajmuje się więc zarówno planowaniem, jak i organizowaniem i kierowaniem pracami z zakresu gospodarki leśnej. Nadzoruje czynności podległych mu pracowników, prowadzi dokumentację materiałową (odpowiada materialnie za sprzęt i surowce), sprawuje nadzór techniczny nad wykonywanymi pracami, dobiera właściwe narzędzia i urządzenia do wykonania określonych prac, sporządza szacunki brakarskie (wybieranie drzew do wycięcia).
Sprawuje wszelki nadzór nad lasami – kieruje wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych, nasiennictwem, szkółkarstwem, odnawianiem drzewostanu – prowadzi zalesienia i zadrzewienia. Zajmuje się zagospodarowywaniem łowisk leśnych i szacowaniem szkód łowieckich. Technik leśnik kontroluje stan lasów, zagrożenia flory i fauny przed szkodnikami, zabezpiecza las przed kradzieżami i pożarami. Elementem gospodarki leśnej jest też pozyskiwanie drewna. Leśniczy i podleśniczy dokonują pomiaru drzew przeznaczonych do wycięcia (za pomocą średnicomierza, wysokościomierza, metrówki). Kierują bezpośrednio grupą robotników przy wycinaniu i wyrębie drzew. Na terenach do tego przeznaczonych, prowadzone są z kolei prace szkółkarskie i zalesieniowe.
Lasy mają nie tylko znaczenie gospodarcze. Wywierają wpływ na środowiskowo naturalne i klimat, chronią gleby przed wysuszeniem i wyjałowieniem, spełniają też ważną rolę społeczną. Technik leśnik nadzoruje również sytuację w tym zakresie – na swoim obszarze kieruje ruchem turystycznym, prowadzi tzw. przebudowę lasów, to znaczy ustala, jaki skład drzewostanu jest na danym terenie pożądany z punktu widzenia odporności lasów na choroby i szkodniki oraz bezpieczeństwa pożarowego. Dba aby mogły one spełniać również swoje funkcje społeczne: rekreacyjno-zdrowotne i estetyczno-krajobrazowe. Szczególną ochroną technik leśnik otacza rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i pomniki przyrody, chronione gatunki flory i fauny. Technik leśnik odpowiada za prowadzenie gospodarki leśnej zgodne z zasadami zachowania trwałości lasu, jego ochrony, zrównoważonego rozwoju zasobów i proekologicznym charakterem gospodarowania.
Środowisko pracy
Materialne środowisko pracy
Część swojej pracy technik leśnik wykonuje w biurze, ale na ogół pracuje w lesie, przemierzając wiele kilometrów dziennie. Wymaga to ogólnie dobrego stanu zdrowia, odporności na różne warunki pogodowe. Bez względu na porę roku, technik leśnik opiekuje się lasem i musi go doglądać, aby w porę dostrzegać potrzeby i ewentualne zagrożenia. Tylko w skrajnych warunkach pogodowych (duży mróz i wyjątkowe upały) można zawiesić niektóre prace w lesie. Duże obciążenie narządu ruchu i układu kostno-stawowego sprawia, że technicy leśnicy często zapadają na reumatyzm. Łatwo też o zaziębienia i alergie. Stosowane są szczepienia zapobiegawcze na wypadek ukąszenia przez kleszcze.
Warunki społeczne
Praca technika leśnika – wbrew powszechnemu przekonaniu – nie jest pracą dla osoby lubiącej samotność. Spotyka się on z wieloma osobami, nawiązując różnego rodzaju kontakty. Przede wszystkim kieruje pracą innych osób, organizuje ją i bezpośrednio nadzoruje. Odpowiada za bezpieczeństwo ludzi mu podległych. Realizując zamówienia na drewno, technik leśnik świadczy usługi swoim zleceniodawcom. Musi umieć współpracować z innymi ludźmi, z drugiej strony jednak, musi umieć działać samodzielnie, często bez możliwości nawiązania kontaktu z współpracownikami, nawet w sytuacji zagrożenia (zwłaszcza strażnik leśny). Ważna jest też umiejętność współpracy z miejscową społecznością, nauczycielami i młodzieżą – cenione są zwłaszcza zdolności dydaktyczne przydatne w szerzeniu edukacji ekologicznej i biologicznej.
Warunki organizacyjne
Czas pracy, a właściwie służby technika leśnika jest nienormowany. Jego praca przebiega ze zmiennym natężeniem, zależnym zarówno od pory roku, pogody, jak i otrzymanego zlecenia. Musi liczyć się z możliwością wezwania w nocy czy w dni ustawowo wolne od pracy.
Technik leśnik podlega nadleśniczemu. Wybór głównych celów i zadań w jego pracy jest podporządkowany linii rozwoju gospodarki leśnej ustalonej przez władze państwowe. Samodzielność technika leśnika dotyczy zadań realizowanych w ramach tych ustaleń na obszarze jego leśnictwa.
Jako kierujący gospodarką leśną na swoim terenie, technik leśnik musi liczyć się z odpowiedzialnością materialną i zawodową. Ponosi też odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi, których pracę organizuje.
Zawód technika leśnika wymaga stałego przemieszczania się na terenie leśnictwa i – okresowo – nadleśnictwa. Praca wykonywana jest w mundurze.
Wymagania psychologiczne
Technik leśnik zmuszony jest do długotrwałych, często samotnych, wędrówek po lesie. Musi więc wykazywać wytrzymałość na wysiłek i mieć dobrą orientację w terenie. Konieczność obserwowania lasu wymaga dobrego wzroku (także widzenia o zmroku) i słuchu. Technik leśnik musi być spostrzegawczy, umieć błyskawicznie zauważać drobne nawet zmiany w stanie lasu. Niektóre sytuacje wymagają od niego szybkiego refleksu – od umiejętności szybkiego podjęcia decyzji i działania może zależeć nie tylko bezpieczeństwo lasu, ale i życie ludzkie. Dzieje się tak np. wobec pożaru czy zagrożenia ze strony kłusownika. Sytuacje kryzysowe wymagają też dużej odwagi.
Technik leśnik powinien ponadto cechować się skrajnie różnymi umiejętnościami. Z jednej strony musi umieć współpracować i współdziałać w grupie, z drugiej –radzić sobie samodzielnie, bez możliwości nawiązania kontaktu z innymi osobami. Organizując pracę innych, powinien umieć łatwo nawiązywać kontakty z ludźmi i wykazać się umiejętnością postępowania z innymi.
W pracy tej dobrze będą się czuły osoby zainteresowane biologią. Potrzebne są też pewne uzdolnienia rachunkowe, np. aby sprawnie dokonywać pomiaru drzew. Konieczna jest też umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami i znajomość zasad ich działania. Praca technika leśnika to również czynności typowo urzędnicze – przygotowywanie sprawozdań, planów, raportów, dokumentacji. W związku z tym oczekuje się predyspozycji do wykonywania czynności biurowych i podstawowych umiejętności w tym zakresie (maszynopisanie, podstawowa wiedza z zakresu księgowości), jak również podstawowej wiedzy prawniczej.
Wymagania fizyczne i zdrowotne
Praca technika leśnika jest pracą średnio ciężką. Wymaga dobrej sprawności fizycznej, zwłaszcza zdrowego układu kostno-stawowego i mięśniowego. Technik leśnik powinien dobrze widzieć i słyszeć, chociaż możliwe jest też zatrudnienie osób niedosłyszących. Konieczna jest jednak gotowość do dużego i długotrwałego wysiłku, co wymaga ogólnie dobrego stanu zdrowia. Z zawodu eliminuje dysfunkcja kończyn dolnych, utrata wzroku, choroby psychiczne.