Zespół Szkół Leśnych w Rucianem-Nidzie
Operator Maszyn Leśnych
Symbol cyfrowy zawodu: 834105
Kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: LES.01. Obsługa maszyn stosowanych w gospodarce leśnej
Absolwent szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie operator maszyn leśnych powinien być przygotowany do wykonywania zadań zawodowych w zakresie:
1) obsługi maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w pracach z zakresu zagospodarowania lasu;
2) obsługi maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w pracach z zakresu użytkowania lasu.
Zadania i czynności
Wykonuje różne prace związane ze ścinaniem, okorowywaniem i cięciem drzew na kawałki. Dba również o młode drzewka używając do tego specjalistycznego sprzętu. W szkółkach leśnych obsługuje ciągniki oraz doczepiane do nich urządzenia, takie jak glebogryzarki, mechaniczne sadzarki, pługi, siewniki, wyorywacze, zamgławiacze, opylacze, opryskiwacze itp. Przy pomocy ciągników wykonuje pasy przeciwpożarowe w lesie; obsługuje okrzesywarki mechaniczne służące do odcinania gałęzi od pnia; karczuje pnie i korzenie powalonych drzew, rozdrabnia je oraz oczyszcza wykarczowany obszar z resztek drewna przy pomocy urządzenia nazywanego karczownikiem. Gałęzie i inne fragmenty drzew, które nie mogą być wykorzystane do produkcji desek itp. rozdrabnia na kawałki rębarkami mechanicznymi.
Zwozi ścięte drzewa w jedno miejsce używając do tego np. forwarderów, skiderów. Ścięte pnie oczyszcza z kory np. przy pomocy korowarki albo bardziej wszechstronnego sprzętu, czyli harwestera. Ścięte pnie i dłużyce (kłody o średnicy ponad 20 cm i długości ponad 6 m) po zwiezieniu na miejsce składowania, w którym czekają na transport do tartaku układa w stosy (tak zwane mygły) Używam różnorodnych narzędzi i maszyn (m.in. wciągarek mechanicznych i żurawi przejezdnych. Przed rozpoczęciem pracy musi sprawdzić stan maszyn, których będzie używać, uzupełnić paliwo, olej itp. Po skończonej pracy zjeżdża do bazy, czyści sprzęt, sprawdza, czy któraś część nie wymaga naprawy, konserwacji albo wymiany na nową.
Środowisko pracy
Operator maszyn leśnych pracuje na otwartych przestrzeniach (obszarach rolniczych i leśnych, budowach, tartakach), w różnych porach roku i warunkach atmosferycznych. Ponadto niektóre czynności są wykonywane również w pomieszczeniach zamkniętych (np. w przedsiębiorstwach przemysłu drzewnego).
Wymagania psychologiczne
Technik leśnik zmuszony jest do długotrwałych, często samotnych, wędrówek po lesie. Musi więc wykazywać wytrzymałość na wysiłek i mieć dobrą orientację w terenie. Konieczność obserwowania lasu wymaga dobrego wzroku (także widzenia o zmroku) i słuchu. Technik leśnik musi być spostrzegawczy, umieć błyskawicznie zauważać drobne nawet zmiany w stanie lasu. Niektóre sytuacje wymagają od niego szybkiego refleksu – od umiejętności szybkiego podjęcia decyzji i działania może zależeć nie tylko bezpieczeństwo lasu, ale i życie ludzkie. Dzieje się tak np. wobec pożaru czy zagrożenia ze strony kłusownika. Sytuacje kryzysowe wymagają też dużej odwagi.
Technik leśnik powinien ponadto cechować się skrajnie różnymi umiejętnościami. Z jednej strony musi umieć współpracować i współdziałać w grupie, z drugiej –radzić sobie samodzielnie, bez możliwości nawiązania kontaktu z innymi osobami. Organizując pracę innych, powinien umieć łatwo nawiązywać kontakty z ludźmi i wykazać się umiejętnością postępowania z innymi.
W pracy tej dobrze będą się czuły osoby zainteresowane biologią. Potrzebne są też pewne uzdolnienia rachunkowe, np. aby sprawnie dokonywać pomiaru drzew. Konieczna jest też umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami i znajomość zasad ich działania. Praca technika leśnika to również czynności typowo urzędnicze – przygotowywanie sprawozdań, planów, raportów, dokumentacji. W związku z tym oczekuje się predyspozycji do wykonywania czynności biurowych i podstawowych umiejętności w tym zakresie (maszynopisanie, podstawowa wiedza z zakresu księgowości), jak również podstawowej wiedzy prawniczej.
Wymagania psychofizyczne
Operator powinien być w pełni sprawny fizycznie i ruchowo, dość silny, odporny psychicznie, gdyż jest narażony na stres wynikający z dużej odpowiedzialności i zagrożenia wypadkami, wytrzymały. Powinien też mieć sprawny układ kostno-stawowy, oddechowy i krwionośny, dobrą koordynację wzrokowo-ruchową, gdyż jego praca polega przede wszystkim na precyzyjnym manipulowaniu ciężkimi maszynami. Cechami niezbędnymi w tym zawodzie są: odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi i za urządzenia, rozwaga, podzielność i koncentracja uwagi, ostrożność, dokładność, wyobraźnia przestrzenna, zdolność przewidywania konsekwencji swoich działań, zdolności techniczne, mechaniczne i manualne. Operator musi umieć skoncentrować się na konkretnych czynnościach i jednocześnie mieć świadomość tego, co dzieje się wokół niego. W zawodzie tym potrzebny jest refleks, gdyż trzeba podejmować decyzje w sytuacjach awaryjnych oraz umiejętność pracy w warunkach niebezpiecznych. Jednocześnie operator powinien być odporny na monotonię pracy, dokładny, sumienny, solidny. Do obsługi maszyn leśnych przydatne są zainteresowania i umiejętności techniczne oraz uzdolnienia manualne.
Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu są zaburzenia równowagi i świadomości, wady wzroku, których nie można skorygować okularami, daltonizm, schorzenia słuchu, wady i choroby kręgosłupa, choroby serca i układu krążenia, schorzenia układu oddechowego, alergie, epilepsja. Zawód ten obarczony jest ryzykiem zachorowań na choroby odkleszczowe.